De weg naar behandeling 22
We hebben eind februari een overleg gehad met Phosphoenix, een Nederlands bedrijf dat bezig is met de ontwikkeling van een hersenimplantaat om het zicht van blinde mensen terug te geven. Het implantaat geeft informatie door van een camera die is gekoppeld aan een bril via elektrodes die verbinding maken met de hersenen, waardoor die voorbijgaan aan de oogzenuw. Gezien dat in ADOA juist de oogzenuw is aangetast, is een aanpak die de oogzenuw omzeilt best interessant. Dit geldt vooral bij vergevorderd ADOA, waarbij veel oogzenuwcellen zijn afgestorven, en hierdoor grote blinde vlekken ontstaan of centraal in het gezichtsveld of op andere plekken binnen het oog.
Phosphoenix is bezig om speciale brillen te ontwikkelen, met een ingebouwde camera die de omgeving waarneemt, wat afgestemd is op de oogbewegingen. Met gebruik van een AI-algoritme wordt het beeld omgezet in een signaal, dat via een wifi direct naar de elektrodes binnen de hersenen wordt doorgezet. Met de huidige technologie is de plaatsing van ongeveer 1000 elektrodes mogelijk, die elk een pixel kan laten zien (ter vergelijking, een gezond oog ziet miljoenen pixels). Vervolgens kan het beeld door de hersenen worden gebruikt om te zien.
Om zo’n device aan de markt te brengen, is er een ontwikkelproces van jaren nodig, wat in grote lijnen vergelijkbaar is met wat bij geneesmiddelen gebeurt. Eerst zijn er experimenten met muizen, vervolgens met apen, en uiteindelijk op mensen. Op dit moment worden er experimenten gedaan op apen, die een hersenimplantaat hebben om te testen of het voldoende goed werk en veilig is. Op basis van de opgedane ervaring wordt er een menselijke variant gemaakt, wat vervolgens op blinde mensen getest gaat worden; in drie fases: eerst zal er op kleine schaal gekeken worden naar of zo een aanpak werkt, gevolgd door een grotere studie om de werkzaamheid aan te tonen. Volgens verwachting duurt het minimaal tot 2031 voordat zo’n implantaat op de markt kan komen.
Phosphoenix focust zich vooral op mensen die volledig blind zijn, waarbij de oorzaak van blindheid van ondergeschikt belang is. Het doel is om het vermogen om überhaupt wat te zien terug te geven aan deze individuen. Specifiek bij ADOA zijn er weinig individuen geheel blind, en de meesten hebben zelfs bij een vergevorderd stadium nog restvisus. Bij mensen met een restvisus kan het zijn dat de risico’s groter zijn dan de potentiële baten. Dit komt vooral door het feit dat de plaatsing van elektrodes valt niet 100% te sturen: die kunnen ook op een plek terechtkomen waar iemand met een gezond stuk zenuw al ziet. Daarnaast zijn er op dit moment beperkingen in de technologie, met 1000 elektrodes wordt er een blinde vlek maar mondjesmaat weggenomen. Hiervoor zijn er veel meer elektrodes nodig, wat een enorme uitdaging is en waar Phosphoenix zich niet op focust. Niettemin, als de ontwikkeling van het implantaat wat verder is, worden de (on)mogelijkheden duidelijker, net als de potentiële nadelen en baten.
